De vrije energiemarkt is een ander woord voor de liberalisering of privatisering van de energiemarkt. Sinds 1998 is de energiemarkt volgens de maatstaven van de Europese Unie vrijgegeven. Volgens de regels in de EU moet namelijk de handel in energie vrij zijn tussen de verschillende EU-landen. Hierdoor is de energiemarkt vrij gekomen. Dit betekent concreet dat je in Nederland zelf kunt kiezen bij welke energiemaatschappij in Nederland je de energie voor een huis of bedrijfspand wilt afnemen. Voorheen moest je de energie afnemen bij de maatschappij die voor jouw regio was aangewezen. Nu de energiemarkt vrij is, kan er ook meer geconcurreerd worden qua energietarieven, waardoor je de beste energie voor de meest aantrekkelijke prijs kunt afnemen bij een energieleverancier naar keuze.